Dziś Łemkowszczyzna, niegdyś gęsto zaludniona, jest przez wielu ceniona jako kraina cichych, opuszczonych dolin, gdzie wśród bujnej przyrody beskidzkiej zachowały się nikłe ślady dawnych wsi: pojedyncze przydrożne kamienne krzyże, dawne, zapomniane cmentarze, fundamenty cerkwi i domów, zdziczałe sady... Ale to nie pełny obraz, do wielu wsi bowiem wysiedleni Łemkowie wrócili. Od kilku lat niektóre miejscowości w regionie znów opisane są – prócz nazwy polskiej – także cyrylicą, zgodnie z tradycyjnie utrwalonymi dawnymi nazwami łemkowskimi. Osiedliło się tu również wielu ludzi, którzy zrezygnowali z życia w miastach, szukając w tej okolicy swojego miejsca. Wielu z nich aktywnie wzbogaca lokalną kulturę i dba o dziedzictwo regionu.
Beskidzka kraina od bieszczadzkiej doliny Osławy na wschodzie aż po dolinę Popradu i okolice Szczawnicy na zachodzie i od granicy ze Słowacją na południu po Pogórze Karpackie na północy to ziemie, na których zamieszkiwali Łemkowie, ludność rusińska wyznająca wiarę prawosławną i greckokatolicką. To właśnie Łemkowszczyzna – kraj Łemków. Tu w górskich wsiach, gdzie gospodarka na roli była trudna i wymagała odpowiednich umiejętności, gdzie żywe było także pasterstwo, Łemkowie stawiali swe drewniane, długie chaty zwane chyżami. Pod jednym, krytym strzechą lub gontami dachem kryły się izby dla ludzi, pomieszczenia dla zwierząt i na sprzęty gospodarskie. Dziś wciąż jeszcze w wielu wsiach można zobaczyć pojedyncze chyże.
Niemal każda wieś miała też swą świątynię – wiele z nich, zachowanych do dziś, to drewniane cerkiewki. Słyną ze specyficznej, niepowtarzalnej architektury o trójdzielnym układzie, z piętrzącymi się ku niebu baniastymi hełmami oraz ze wspaniałym wystrojem wnętrza z barwnymi polichromiami, ozdobnymi ikonostasami i dziesiątkami otoczonych mistyczną, sakralną aurą ikon. Są wśród nich zabytki znane na całym świecie – cztery łemkowskie cerkwie znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Łemkowszczyna to także bardziej ulotne, wciąż jednak żywe tradycje kultury ludowej Łemków – oryginalne stroje, niespotykane w innych częściach Beskidów, muzyka i tańce regionalne, wreszcie wyrabiane po wsiach produkty lokalnych rzemiosł. Wiele z tradycji bezpowrotnie zaginęło, znaczna część wciąż jest pielęgnowana, o czym przekonać się można zwłaszcza podczas wielkiego festiwalu i zjazdu Łemków z całego świata, jaki rokrocznie odbywa się w Zdyni i nosi nazwę „Łemkowska Watra”.
Strona główna
Menu
Zagraj
